Ngày 23/3/2018 Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án “Chia tài sản chung” giữa nguyên đơn: bà Nguyễn Thị Hải và bị đơn: ông Trần Văn Nghĩa. Bà Phan Thị Bưởi (vợ ông Nghĩa là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan).
Nội dung vụ án:
Ông Trần Văn Nghĩa và bà Phan Thị Bưởi kết hôn vào năm 1988 và sinh sống tại xã Nghĩa Hiệp, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Năm 1993 ông Nghĩa lên thôn 5 (nay là thôn 3) xã Cư Mốt, huyện Ea H’leo mua rẫy làm ăn, bà Bưởi ở quê nuôi con và bố mẹ chồng. Năm 1996 ông Nghĩa và bà Nguyễn Thị Hải sống chung như vợ chồng và không đăng ký kết hôn.
Năm 2014 bà Hải khởi kiện và được TAND huyện Ea H’Leo giải quyết không công nhận vợ chồng với ông Nghĩa tại Bản án số 31/2014/HNGĐ-ST ngày 01/10/2014. Sau đó do hai bên không thoả thuận phân chia tài sản chung được nên bà Hải làm đơn yêu cầu Toà giải quyết chia các tài sản chung gồm: 01 thửa đất có diện tích 469m2, trên đất có 01 ngôi nhà cấp 4 diện tích 78m2, đất đã được cấp giấy xác nhận đất thổ cư và quyền sở hữu nhà ở; 01 thửa đất rẫy diện tích 6.790m2, trên đất trồng 600 cây cà phê, đất đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Giấy CNQSDĐ) đứng tên hộ ông Trần Văn Nghĩa. Đất này bà Hải ông Nghĩa nhận chuyển nhượng của ông Trần Kim Đổng vào năm 1996; 01 thửa đất trồng hoa màu diện tích 1.680m2, nhận chuyển nhượng năm 1999 của ông Trần Phi Hùng, hiện bà Hải xây nhà ở trên đất này. Đối với tài sản này, bà Hải chỉ yêu cầu phân chia 500m2 vì thực tế ông bà chỉ sử dụng 500m2, không đúng với diện tích đất được cấp trong Giấy CNQSDĐ là 1.680m2. Còn bà Bưởi và ông Nghĩa thì khai rằng ông bà là vợ chồng đến nay vẫn chưa ly hôn. Năm 1993 bà Bưởi và ông Nghĩa dùng tiền chung mua 01 thửa đất diện tích 469m2 và 01 thửa đất diện tích 6790 m2 tại xã Cư Mốt, vì con còn nhỏ nên bà Bưởi ở quê không vào sống cùng ông Nghĩa. Năm 1997 bà Bưởi phát hiện ông Nghĩa và bà Hải sống chung nên hai người ly thân từ đó đến nay. Nay bà Hải yêu cầu chia hai thửa đất diện tích 469m2 và thửa đất 6.790m2 thì bà Bưởi và ông Nghĩa không đồng ý.
Tại Bản án số 28/2017/HNGĐ-ST ngày 28/9/2017 của TAND huyện Ea H’leo đã tuyên xử: Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Hải về yêu cầu chia tài sản chung với ông Trần Văn Nghĩa. Chia cho bà Hải quyền sử dụng đất sau: Thửa đất trồng hoa màu có diện tích 500m2. Chia cho ông Nghĩa quyền sử dụng đất và các tài sản sau: Thửa đất có diện tích 469m2 trên đất có 01 ngôi nhà xây cấp 4 diện tích 87m2, 01 giếng nước và thửa đất có diện tích 6.790m2. Ông Nghĩa phải phần chênh lệch giá trị tài sản được chia cho bà Hải là 55.805.500đ. Đình chỉ một phần yêu cầu khởi kiện của bà Hải về việc yêu cầu chia tài sản là 1.180m2 đất.
Sau khi xét xử sơ thẩm, ngày 10/10/2017 ông Nghĩa và bà Bưởi làm đơn kháng cáo với nội dung: Đề nghị Tòa phúc thẩm phân chia lại thửa đất diện tích 469m2 trên đất có căn nhà cấp 4 và thửa đất 6.790m2, đây là tài sản chung của ông Nghĩa và bà Bưởi mua trước khi ông Nghĩa chung sống với bà Hải.
Xét thấy: Đối với thửa đất diện tích 469m2 có nguồn gốc do vào năm 1993 ông Nghĩa cùng ông Lê Dũng và Lê Sáu nhận chuyển nhượng của ông Nguyễn Ngọc Hùng, sau đó chia làm ba phần, mỗi người 469m2 (ông Nghĩa mua trước khi sống chung với bà Hải), ông Nghĩa xác định đây là tài sản chung của ông Nghĩa và bà Bưởi vì trong thời gian 1993 thì ông Nghĩa và bà Bưởi vẫn chung sống với nhau nên đây là tài sản chung ông và bà Bưởi.
Đối với thửa đất diện tích 6.790m2 thì vào năm 1994 ông Nghĩa nhận chuyển nhượng của ông Đổng, ông Đổng khai rằng chỉ chuyển nhượng một mình ông Nghĩa. Đến năm 2000 khi kê khai đăng ký cấp Giấy CNQSDĐ thì ông Nghĩa tự nguyện đăng ký cấp cho hộ ông Trần Văn Nghĩa. Ông Nghĩa khai rằng số tiền dùng để mua rẫy là của bà Bưởi và ông Nghĩa. Do vậy, chia cho bà Bưởi ½ giá trị thửa đất diện tích 6.790m2, còn ½ thửa đất là tài sản chung của bà Hải và ông Nghĩa, nhưng do nguồn gốc đất là của ông Nghĩa nên cần chia cho bà Hải được 30% giá trị ½ thửa đất, ông Nghĩa được 70/% giá trị ½ thửa đất.
Chính vì vậy, Hội đồng xét xử - TAND tỉnh Đắk Lắk đã chấp nhận đơn kháng cáo của ông Nghĩa bà Bưởi, sửa bản án sơ thẩm như trên. (Như đề nghị của Kiểm sát viên).
Tại phiên tòa, bà Hải rất bức xúc; tuy nhiên, rõ ràng, hai vợ nhưng tài sản phải được chia công bằng, đúng pháp luật./.